लॉस्ट (अमेरीकन टिव्ही मालिका २००४-१०)

नेटफ्लिक्स च्या मासिक वसूलीला न्याय देण्यासाठी मी बऱ्याचदा माझा अमूल्य वेळ काही मालिकांवर खर्च करीत असतो. अगदी रोजच्या रोज स्क्रिनला चिकटून राहणे शक्य नसले तरी कधीतरी एखादा चित्रपट पाहणे मी पसंत करतो. शक्यतो मी स्वत:हून नवीन काही बघायला जात नाही. पण कोणीतरी आवर्जून शिफारस केली तर बघण्याचा प्रयत्न नक्की करतो.

माणसाला कायमच अचाट आणि अमानवी शक्तीचे कुतूहल वाटते. अमेरीकन लोकानी अशा अनेक कथा सादर केल्या आहेत आणि प्रत्येक कलाकृती तंत्रज्ञानाच्या माध्यमातून अतिशय सुंदर प्रकारे जीवंत केल्या आहेत. अलिकडेच कोणीतरी सुचवल्यामुळे मी लाॅस्ट नावाची मालिका बघायला सुरू केली. एखादा भाग पाहून सोडून द्यावी अशा विचाराने चालू केली. तब्बल सहा सिझन मधे १२० भागांची ही प्रचंड मालिका माझ्याकडून संपणे शक्य नाही याची मला खात्री होती. या मालिकेचा प्रत्येक भाग ४३ ते ४५ मिनीटाचा आहे. ही मालिका २००४ ते २०१० या कालावधीत अमेरीकन टिव्हीवर प्रसारीत झाली होती. एकापाठोपाठ सर्व सिझन मी कधी संपवले माझे मलाच समजले नाही.

एक विमान अपघात आणि त्यातून वाचलेल्या लोकांचा परतीचा प्रवास अशी सोपी कथा असावी असा काहीसा माझा अंदाज होता. काहीतरी अनपेक्षित असू शकेल असे मला मुळीच वाटले नव्हते. आणि वास्तवीक पहील्या सिझन मधे तसे काही फारसे विचीत्र घडतही नाही. तरीपण पहिल्या एक दोन भागात जशा पध्दतीने कथा उलगडत नेली त्यावरून मला कलाकार आणि दिग्ददर्शकांचे कौतुक वाटले आणि पहिला सिझन कधी संपला कळलेच नाही. हळू हळू कथा अधिकच क्लिष्ट बनत गेली आणि कल्पनाशक्ती पलिकडील अचाट व अशक्य घटनाक्रमांची शृखला डोळ्यासमोर उलगडत गेली. कथानकामधे प्रत्येक पात्र हे स्वतंत्र अस्तित्व राखून आहे. प्रत्येकाचा स्वभाव विशेष आणि त्याचे वर्तन यामागे काहीतरी रहस्य दडलेले अतिशय सुंदर उलगडलेले आहे. प्रेम, राग, मत्सर, वात्सल्य, इर्षा, जिज्ञासा अशा सर्व मानवी भावना अतिशय परिणामकारक साकारल्या आहेत. या सर्व मानवी गोष्टींच्या बरोबरीने अनेक अद् भुत आणि अमानवी गोष्टी कथेत गुंफल्या आहेत. स्मोक माॅन्सटर, टाईम ट्रॅव्हल, धर्मा इनिशेएटिव्ह सायन्स रिसर्च, एजलेस रिचर्ड किंवा आयलंड प्रोटेक्टर जेकब अशा असंख्य अतर्क गोष्टी एका पाठोपाठ येऊन आपल्यावर आदळू लागतात. उत्कंठा आणि रोमहर्षकता वाढवण्यासाठी या सर्व गोष्टींचा वापर सुरेख केला आहे. महत्वाचे म्हणजे कथेच्या कोणत्याही परिस्थितीमधे पात्रांच्या भावना आणि त्यांचे महत्व कमी होऊ दिलेले नाही.

संपुर्ण मालिकेत मला आवडलेले पात्र जाॅन लाॅक. टेरी ओ क्विन कलाकाराने अतिशय सुंदर काम केले आहे. त्याच्या अभिनयाची क्षमता उच्च दर्जाची आहे. एक सामान्य मनुष्य ते शांत पण ध्येयाने पछाडलेला, त्यानंतर टोळीचा नेता आणि एक बेदरकार व्हिलन अशा सर्व स्थित्यंतराला या कलाकराने योग्य न्याय दिला आहे. दुसऱ्या क्रमांकावर मी साॅयर चे नाव घेईन. जोश हाॅलोवे या कलाकाराने साॅयर मधे जान ओतली आहे. मालिकेचा प्रमुख कलाकार जॅक शेफर्ड असला तरी साॅयर एक वेगळाच भाव खाऊन जातो. एक यशस्वी डाॅक्टर पण व्यक्तिगत आयुष्यात हरलेला जॅक. वास्तविक हे पात्र कथेचा महत्वाचा भाग आहे आणि मॅथ्यू फाॅक्स नटाने छान काम केले असले तरी मी याला पहिल्या पाच मधे ठेवणार नाही. मला तिसरे आवडलेले पात्र डेसमंड. स्काॅटिश कलाकार हेंरी ने ही भुमिका सुंदर वठवली आहे. त्यानंतर मी हुगो आणि चार्ली यांच्या कामाचे कौतुक करेन. जाॅर्ज गार्सिया आणि डाॅमनिक मोनागन या दोघानी या भुमिका अतिशय सुंदर वठवल्या आहेत. ड्रग ॲडिक्ट चार्ली आणि आकड्यांधे वेडा झालेला हुगो यांची पात्र रचना अफलातून! कदाचित हुगोच्या आकड्यांते रहस्य उलगडायचे विसरून गेला असे वाटते. केट आणि ज्युलिएट या दोन मध्यवर्ती भुमिका सुंदर रीत्या जीवंत करण्यामधे इव्हांजेलिन लिली आणि एलिझाबेथ यांचे योगदान उत्तम आहे. सईद आणि क्लेअर यांच्या भुमिका लक्षात राहण्यासारख्या आहेत. सईदला नंतरच्या काही भागात इतका खुनशी केला नसता तरी चालले असते. मला न आवडलेली पात्रे म्हणजे मायकल आणि ॲना लुसिया. पुत्रप्रेमात आंधळा झालेला मायकल दाखवताना त्याच्यामधे वेडेपणाची छटा वाटते. ॲना लुसिया उगाचच क्रूर आणि माथेफिरू वाटते. दिसायला सुंदर असली तरी तिच्या अभिनयाची ओळख होण्यापुर्वीच ती मरते आणि मालिकेतून गायब होते. पाॅल आणि नीकी या पात्राना एक-दोन भागात घेतले आणि लगेच का मारून टाकले ते कळले नाही. इको नावाच्या डाॅन उर्फ पार्द्री ला सुध्दा लौकर संपवून टाकले नसते तरी चालले असते. अल्पशी पण सुंदर पात्र रचना दाखवली आहे रोज आणि बर्नाड या नवरा बायकोची. कदाचित त्यांची भुमिका अधिक रूंद केली असती तर बरे झाले असते. कोरीयन दांपत्य सन आणि जीन यांनी सुध्दा छान भुमिका वठवल्या आहेत. बहुतांशी भांगांमधे जीन ला इंग्रजी येत नसल्यामुळे त्याचा अबोला किंवा देहबोली फारशी परिणामकारक वाटत नाही. एक आवर्जून नाव घ्यावे असे पात्र म्हणजे बेन लायनस. मायकल इमरसन या कलाकाराने या पात्राचे सोने केले आहे. त्याची वेगळ्या पध्दतीची संवादफेक, त्याच्यातला न दिसणारा पण क्रूर खलनायक आणि मानलेल्या मुलीच्या प्रेमात हतबल झालेला बाप. पात्राच्या सर्व छटा अतिशय सुंदर वठवण्यामधे या कलाकाराने कुठेही कसर सोडली नाही आहे.

या मालिकेचा पाया बऱ्याच तत्वज्ञानी लोकांवर झाला आहे. बऱ्याच पात्रांची नावे जुन्या नावाजलेल्या विचारवंतांवरून घेतलेली आहेत. बरेचसे संवाद हे कोणातरी तत्वज्ञानाची असावीत असे वाटते. Live together, die alone. किंवा Don’t tell me what I can’t! तसेच Whatever happened is happened. किंवा Everything happens for a reason. अशा प्रकारची वाक्ये कथेच्या अनुषंगाने खुपच परिणामकारक वाटतात. कदाचित ही वाक्ये माझ्या मनात बरेच दिवस रेंगाळतील आणि मालिका सुध्दा लौकर विसरेन असे वाटत नाही. बरेचसे तपशील अनुत्तरीत किंवा न पटणारे वाटत असले तरी या मालिकेला मी निश्चितच एक चांगल्या दर्जाची कलाकृती असे म्हणेन.

जर आपणास उत्कंठापुर्ण अनुभव हवा असेल तर ही मालिका आपण जरूर पहावी.